Cơ chế bệnh sinh của Enterovirus gây bệnh chân tay miệng ở trẻ nhỏ

LinkedIn0
Pinterest0

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ vào khoảng thời gian giữa và cuối năm khi thời tiết đổi mùa. Bệnh chủ yếu do virus EV71 gây ra. Vậy cơ chế bệnh sinh của tay chân miệng là gì?


Cơ chế bệnh sinh của Enterovirus gây bệnh chân tay miệng ở trẻ nhỏ

Bệnh tay chân miệng là một trong các bệnh ở trẻ nhỏ cũng như người lớn, do một nhóm virus thuộc nhóm Enterovirus gây nên. Enterovirus bao gồm 4 nhóm: poliovirus, Coxsackie A virus (CA), Coxsackie B virus (CB) và Echovirus. Một số serotyp thuộc loài A gồm: EV68, EV71, EV76, EV89, EV90, EV91 và EV92. Trong khi một số serotyp EV khác thì thuộc dưới loài Enterovirus B hoặc C.

Đặc điểm của virus Enterovirus gây bệnh tay chân miệng

Hình thái của virus Enterovirus gây bệnh tay chân miệng

  • Enterovirus Hình cầu, đường kính 27-30 nm.
  • Enterovirus Lớp capsid gồm 60 tiểu đơn vị, không có lớp bao ngoài.
  • Bên trong Enterovirus chứa RNA, là thành phần di truyền, nhân lên và gây nhiễm của virus.

Khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài.

  • Virus Enterovirus bị đào thải ra ngoại cảnh từ phân, dịch hắt hơi, sổ mũi.
  • Virus Enterovirus bị bất hoạt bởi nhiệt 56 độ C trong vòng 30 phút, tia cực tím, tia gamma.
  • Virus Enterovirus chịu được pH với phổ rộng từ 3-9.
  • Enterovirus Bị bất hoạt bởi: 2% Sodium hyproclorite (nước Javel), Chlorine tự do. Không hoặc ít bị bất hoạt bởi một số chất hòa tan lipid như: Cồn, Chloroform, Phenol, Ether.
  • Ở nhiệt độ lạnh 40 độ C, virus Enterovirus sống được khoảng 1-3 tuần

Đặc điểm dịch tễ học tay chân miệng

Phân bố theo thời gian:

  • Bệnh có quanh năm, tăng mạnh ở 2 đợt: tháng 3 – 5 và tháng 9 – 12.

Hình ảnh trẻ bị tay chân miệng

Phân bố theo địa dư:

  • Bệnh chân tay miệng xuất hiện khắp nơi trên thế giới
  • Tại Việt Nam, bệnh chân tay miệng gặp rải rác quanh năm ở hầu hết một số địa phương trong cả nước; tại một số tỉnh phía Nam, số mắc tập trung từ tháng 3 tới tháng 5 và từ tháng 9 tới tháng 12.

Phân bố theo tuổi:

  • Bệnh có ở trẻ em dưới 10 tuổi, nhiều hơn ở dưới 5 tuổi, tập trung ở dưới 3 tuổi, đỉnh cao là 1-2 tuổi.

Nguồn truyền nhiễm

  • Nguồn bệnh là người bệnh, người lành mang virus trong một số dịch tiết từ mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch tiết từ một số nốt phỏng hoặc phân của bệnh nhân.

Phương thức lây truyền:

  • Bệnh chân tay miệng lây truyền bằng đường phân miệng bên cạnh đó do người bệnh tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch tiết từ một số nốt phỏng hoặc tiếp xúc với chất tiết và bài tiết của trẻ bị tay chân miệng trên dụng cụ sinh hoạt, đồ chơi, bàn ghế, nền nhà.

Tính cảm nhiễm và miễn dịch:

Các chuyên gia y tế nhấn mạch “mọi lứa tuổi có thể bị nhiễm Enterovirus nhưng không phải tất cả đều bị bệnh” Vì sao lại thế? Vì cơ chế bệnh tay chân miệng chỉ xẩy ra ở những người không có miễn dịch chống lại Enterovirus.

Sự lan truyền của virus trong cơ thể của con người

Enterovirus xâm nhập vào cơ thể của trẻ nhỏ đặc biệt trẻ dưới 1 tuổi có sức đề kháng non yếu để gây bệnh tay chân miệng, Enterovirus thường khu trú ở niêm mạc má hoặc ở niêm mạc ruột vùng hồi tràng. Sau khoảng thời gian 24 giờ, virus Enterovirus sẽ đi tới một số hạch bạch huyết xung quanh, từ đây chúng xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết trong một khoảng thời gian ngắn.

Từ nhiễm trùng huyết, virus tới niêm mạc miệng và da. Thời kỳ ủ bệnh thường kéo dài khoảng từ 3 – 7 ngày.


Hình ảnh trẻ bị tay chân miệng ở tay

Triệu chứng của bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh khởi phát là sốt sau đó xuất hiện một số bọng nước ở niêm mạc miệng (ở nướu răng, lưỡi, bên trong má) và xuất hiện ban đỏ ở bàn tay, bàn chân.

Chuyên gia y tế tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết các triệu chứng điển hình như bọng nước ở miệng thường vỡ ra và gây loét làm cho trẻ đau đớn, khóc nhiều, ăn kém hoặc sợ không dám ăn cho nên trẻ gầy sút nhanh. Trường hợp một số bọng nước ở tay, chân khi vỡ ra hoặc cha mẹ không giữ vệ sinh sạch sẽ thì rất có thể bị bội nhiễm vi khuẩn gây mưng mủ và làm cho bệnh phức tạp thêm. Bệnh tay chân miệng diễn biến phức tạp  khi virus gây tổn thương hệ thần kinh trung ương gây ra một vài bệnh viêm màng não điển hình với triệu chứng là sốt cao, nhức đầu, cứng cổ, buồn nôn, nôn vọt. Vì vậy, trong quá trình nuôi con khỏe, cha mẹ nên chú ý tới vấn đề vệ sinh nhà cửa, đeo khẩu trang khi đi ra ngoài, giúp phòng tránh nguy cơ nhiễm bệnh lý truyền nhiễm.

Tài liệu y khoa tham khảo: Giáo trình Vi sinh vật y học XB 2010

Nguồn: Giáo dục trẻ thơ tổng hợp


Trường Cao đẳng Dược Hà Nội