Mẹ bầu mất ngủ có ảnh hưởng đến thai nhi không? Cảnh báo từ chuyên gia

Mất ngủ là tình trạng phổ biến ở phụ nữ mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba khi cơ thể thay đổi mạnh mẽ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng nếu mẹ bầu thường xuyên mất ngủ, không chỉ sức khỏe người mẹ bị ảnh hưởng mà thai nhi cũng chịu tác động tiêu cực. 

Khi giấc ngủ của mẹ bị gián đoạn – dấu hiệu không nên xem nhẹ

Trong thai kỳ, giấc ngủ của người mẹ thường bị rối loạn bởi nhiều nguyên nhân: thay đổi hormone, áp lực tâm lý, khó chịu về thể chất hay rối loạn hô hấp. Hormone progesterone tăng cao khiến mẹ dễ buồn ngủ ban ngày nhưng lại khó ngủ vào ban đêm. Khi thai nhi phát triển lớn hơn, những cơn đau lưng, chuột rút, ợ nóng hay cảm giác nặng nề vùng bụng cũng khiến việc tìm tư thế ngủ thoải mái trở nên khó khăn.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã, giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh, mất ngủ trong thai kỳ là hiện tượng sinh lý thường gặp, nhưng nếu kéo dài, nó có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất và nội tiết, gây ra nhiều hệ lụy cho cả mẹ và thai nhi. Việc đánh giá đúng nguyên nhân và can thiệp sớm là điều rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe mẹ và bé trong suốt thai kỳ.

Tác động của mất ngủ đến sự phát triển của thai nhi

Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chỉ ra mối liên hệ giữa giấc ngủ của mẹ và sự phát triển thể chất, trí tuệ của thai nhi. Khi mẹ mất ngủ kéo dài, cơ thể tăng tiết hormone cortisol – loại hormone gây căng thẳng. Cortisol dư thừa làm giảm quá trình sản sinh hồng cầu, gây thiếu máu, dẫn đến giảm lượng oxy cung cấp cho bào thai. Hậu quả là thai nhi dễ bị chậm phát triển, nhẹ cân hoặc sinh non.

Không chỉ vậy, sự thiếu ngủ còn ảnh hưởng đến não bộ và hệ thần kinh của thai nhi. Cortisol có thể xâm nhập qua nhau thai, tác động đến cấu trúc thần kinh trung ương, khiến trẻ sau sinh dễ bị kích thích, quấy khóc và có nguy cơ chậm phát triển trí tuệ. Nghiên cứu của các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng chỉ ra rằng thai phụ ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm có nguy cơ sinh non cao gấp đôi so với nhóm ngủ đủ giấc.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã phân tích thêm ngủ là quá trình phục hồi năng lượng cho cơ thể. Khi mẹ không ngủ đủ, các hệ cơ quan không được tái tạo hiệu quả, từ đó làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến dòng máu nuôi thai. Đây là nguyên nhân tiềm ẩn khiến nhiều trường hợp thai chậm phát triển trong tử cung mà không rõ nguyên nhân.

Nguy cơ biến chứng nếu mất ngủ kéo dài

Không chỉ ảnh hưởng đến thai nhi, tình trạng mất ngủ ở mẹ bầu còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý thai kỳ nghiêm trọng như tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp và tiền sản giật. Việc thiếu ngủ gây rối loạn chuyển hóa glucose, làm giảm độ nhạy insulin, khiến lượng đường trong máu tăng cao. Thai phụ mắc tiểu đường thai kỳ có thể gặp biến chứng khi sinh và làm tăng nguy cơ trẻ thừa cân, rối loạn chuyển hóa sau này.

Tình trạng tăng huyết áp do mất ngủ cũng không hiếm gặp. Áp lực máu tăng cao khiến tim và thận của mẹ chịu gánh nặng lớn, đồng thời giảm lưu lượng máu đến nhau thai, gây thiếu oxy cho thai nhi. Khi tiến triển thành tiền sản giật, mẹ bầu có thể bị đau đầu, mờ mắt, phù toàn thân – những dấu hiệu cảnh báo biến chứng sản khoa nguy hiểm cần xử trí y tế khẩn cấp.

Giải pháp cải thiện giấc ngủ an toàn cho mẹ bầu

Theo Giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn, hầu hết các loại thuốc an thần hay hỗ trợ giấc ngủ đều không được khuyến nghị sử dụng trong thai kỳ do nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Thay vào đó, thai phụ nên áp dụng các biện pháp tự nhiên, an toàn để cải thiện giấc ngủ.

Trước hết, việc duy trì thói quen ngủ – thức nhất quán mỗi ngày là rất quan trọng. Mẹ bầu nên đi ngủ và thức dậy cùng một khung giờ, hạn chế ngủ ngày quá nhiều để tránh rối loạn nhịp sinh học. Buổi tối, nên ăn nhẹ, tránh đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ và hạn chế dùng caffeine để không gây ợ nóng hay khó tiêu.

Tư thế ngủ cũng là yếu tố cần được lưu ý. Nhiều chuyên gia khuyến nghị ngủ nghiêng bên trái giúp máu lưu thông tốt hơn đến thai nhi. Mẹ có thể dùng gối ôm hoặc gối kê dưới bụng, sau lưng để giảm áp lực vùng hông và cột sống. Không gian ngủ nên thoáng mát, ánh sáng dịu, tránh sử dụng điện thoại hoặc thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Ngoài ra, các hoạt động thư giãn như thiền, yoga trước sinh, nghe nhạc nhẹ hoặc tắm nước ấm cũng giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ rõ rệt. Nếu cảm thấy lo lắng hoặc căng thẳng, mẹ bầu có thể chia sẻ với người thân hoặc tham vấn chuyên gia tâm lý để giải tỏa cảm xúc.

Giấc ngủ của người mẹ chính là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của thai nhi. Khi người mẹ ngủ ngon, hormone tăng trưởng được tiết ra đều đặn, tuần hoàn máu ổn định, giúp thai nhi hấp thu dinh dưỡng tốt hơn và phát triển khỏe mạnh.

Khi nào mẹ bầu cần đi khám?

Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài hơn hai tuần, kèm theo biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, khó thở hoặc tim đập nhanh, mẹ bầu cần đến bệnh viện để được thăm khám. Bác sĩ sẽ đánh giá nguyên nhân cụ thể như rối loạn nội tiết, thiếu máu hay căng thẳng tâm lý và có hướng điều trị phù hợp. Việc điều chỉnh sớm không chỉ giúp người mẹ lấy lại giấc ngủ mà còn phòng ngừa biến chứng nguy hiểm cho thai nhi.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã, điều quan trọng là thai phụ không nên coi nhẹ những rối loạn nhỏ trong giấc ngủ. Một giấc ngủ ngon không chỉ giúp mẹ phục hồi năng lượng mà còn là yếu tố quyết định đến sự phát triển của bào thai. Hãy coi việc chăm sóc giấc ngủ như một phần thiết yếu trong kế hoạch dưỡng thai.

Mẹ bầu mất ngủ tuy là tình trạng thường gặp nhưng không hề “vô hại”. Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Bằng cách chủ động theo dõi, điều chỉnh lối sống và thăm khám định kỳ, mẹ bầu hoàn toàn có thể bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé, mang đến thai kỳ an toàn và hạnh phúc.