Bế sản dịch sau sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bế sản dịch sau sinh là tình trạng nguy hiểm nếu không xử lý kịp thời. Nhận biết sớm triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị để bảo vệ mẹ sau sinh.

Bế sản dịch là gì?

Bế sản dịch là hiện tượng sản dịch sau sinh thường hoặc sinh mổ không thoát được ra ngoài, ứ đọng lại trong tử cung. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, sản dịch có thể trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nhiễm trùng, rối loạn đông máu và thậm chí nguy hiểm đến tính mạng sản phụ.

Theo các bác sĩ Sản khoa, sản dịch thường kéo dài 3–4 tuần sau sinh và sẽ giảm dần cả về màu sắc lẫn số lượng. Nếu quá thời gian này mà sản dịch vẫn ứ đọng, sản phụ cần cảnh giác nguy cơ bế sản dịch.

Triệu chứng thường gặp của bế sản dịch

Bế sản dịch có thể xuất hiện ở cả sinh thường lẫn sinh mổ. Các biểu hiện ban đầu thường bị nhầm lẫn với hiện tượng hậu sản thông thường, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Người bệnh có thể gặp tình trạng sản dịch ra rất ít, thậm chí có mùi hôi khó chịu. Khi sờ bụng thấy một khối cứng, kèm theo sốt nhẹ, cảm giác căng tức, đau vùng hạ vị. Một số trường hợp, cổ tử cung bị đóng kín khiến sản dịch ứ lại, khi nong kiểm tra sẽ thấy dịch đen sậm, hôi và sản phụ đau nhiều khi ấn vào đáy tử cung.

Giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn nhấn mạnh rằng: “Phụ nữ sau sinh cần theo dõi kỹ màu sắc, mùi và số lượng sản dịch. Nếu thấy bất thường, đặc biệt là sốt hoặc đau bụng dữ dội, phải đến bệnh viện ngay, tuyệt đối không tự dùng thuốc tại nhà”.

Nguyên nhân và đối tượng nguy cơ

Có nhiều yếu tố dẫn đến bế sản dịch. Trước hết, tử cung co hồi kém sau sinh do mất máu nhiều, cơ tử cung giãn quá mức ở các trường hợp thai to, đa thai hoặc đa ối. Một số sản phụ ít vận động, nằm bất động lâu ngày cũng khiến sản dịch khó thoát ra ngoài. Ngoài ra, còn sót nhau hoặc cổ tử cung đóng kín là nguyên nhân phổ biến.

Những đối tượng có nguy cơ cao thường là mẹ sinh con nặng trên 3,5kg, mang đa thai, đa ối, hoặc có yếu tố di truyền về trương lực cơ tử cung yếu. Những sản phụ sức khỏe suy kiệt, mất máu nhiều trong lúc sinh cũng dễ bị bế sản dịch hơn bình thường.

Cách phòng ngừa bế sản dịch

Để giảm thiểu rủi ro, sản phụ nên vận động nhẹ nhàng sớm sau sinh, thay vì nằm lâu trên giường. Chế độ dinh dưỡng giàu đạm, sắt, vitamin giúp tử cung co hồi tốt hơn. Cho con bú mẹ cũng được coi là cách kích thích tự nhiên giúp sản dịch tống ra ngoài hiệu quả. Đồng thời, cần chú ý vệ sinh vùng kín sạch sẽ và mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát để tránh viêm nhiễm.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên ngành Bác sĩ Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho rằng: “Ngoài việc vận động sớm và ăn uống đủ chất, sản phụ nên đi khám hậu sản đúng hẹn để bác sĩ đánh giá sự co hồi tử cung. Đây là biện pháp quan trọng để phát hiện bế sản dịch trước khi xảy ra biến chứng.”

Điều trị bế sản dịch

Trong trường hợp đã xuất hiện bế sản dịch, bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ ứ đọng để có phương án xử trí. Phương pháp thường gặp là nong cổ tử cung bằng dụng cụ chuyên khoa nhằm đưa sản dịch ra ngoài. Với những trường hợp nặng, bác sĩ có thể thực hiện hút sản dịch bằng ống vô trùng để tránh nhiễm trùng. Ngoài ra, thuốc kích thích co bóp tử cung cũng được chỉ định nhằm hỗ trợ tống chất dịch còn sót lại.

Tất cả thủ thuật này cần được thực hiện tại cơ sở y tế đảm bảo điều kiện vệ sinh tuyệt đối, tránh nguy cơ biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau.

Bế sản dịch sau sinh là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu sản phụ được theo dõi sát sao và chăm sóc đúng cách. Nhận biết sớm các triệu chứng, chủ động tái khám sau sinh và tuân thủ hướng dẫn y tế là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe mẹ và bé.