12 dấu hiệu nguy hiểm trong thai kỳ mẹ bầu cần phải biết
Trong thai kỳ, nếu mẹ bầu gặp các dấu hiệu như đau bụng, chảy máu âm đạo, phù nề hay thai máy bất thường cần đi khám ngay. Chuyên gia khuyến cáo không nên chủ quan vì đây có thể là cảnh báo biến chứng thai kỳ nguy hiểm.
Theo dõi dấu hiệu bất thường để bảo vệ thai kỳ an toàn
Thai kỳ là hành trình quan trọng, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe cho cả mẹ và bé. Trong giai đoạn này, mọi thay đổi bất thường dù nhỏ cũng có thể phản ánh tình trạng nghiêm trọng của thai nhi hoặc sức khỏe người mẹ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nguy hiểm và can thiệp kịp thời sẽ giúp giảm thiểu biến chứng, đặc biệt trong ba tháng đầu và ba tháng cuối – thời điểm thai nhi dễ bị tổn thương nhất.
TS. Nguyễn Xuân Xã, giảng viên Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh, nhận định nhiều thai phụ thường chủ quan trước các triệu chứng như đau bụng, phù chân hay ra máu ít, cho rằng đó là biểu hiện bình thường của thai kỳ. Tuy nhiên, trong y khoa sản, không có triệu chứng nào được phép bỏ qua nếu nó khác so với diễn tiến thông thường của thai.
Theo chuyên gia, việc thăm khám định kỳ, kết hợp theo dõi sát sao sự thay đổi của cơ thể là yếu tố then chốt để phát hiện sớm biến chứng như tiền sản giật, nhau bong non, dọa sinh non hay nhiễm độc thai nghén.
1. Đau bụng dữ dội hoặc co cứng tử cung bất thường
Đau bụng âm ỉ có thể là dấu hiệu sinh lý do giãn dây chằng, nhưng nếu cơn đau dữ dội, kéo dài, kèm cảm giác tử cung co cứng từng đợt, mẹ bầu cần đến cơ sở y tế ngay. Đây có thể là biểu hiện của dọa sảy thai, nhau bong non hoặc chuyển dạ sinh non.
Giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn lưu ý khi đau bụng đi kèm ra máu hoặc giảm cử động thai, sản phụ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc giảm đau hay nằm nghỉ tại nhà vì có thể làm chậm trễ thời gian can thiệp.
2. Chảy máu âm đạo dù ít hay nhiều
Chảy máu âm đạo là dấu hiệu cảnh báo hàng đầu trong thai kỳ. Ở ba tháng đầu, hiện tượng này có thể liên quan đến sảy thai hoặc thai ngoài tử cung. Trong giai đoạn muộn, đây có thể là dấu hiệu rau tiền đạo hoặc nhau bong non.
Nếu máu đỏ tươi, chảy nhiều, kèm đau bụng hoặc hoa mắt chóng mặt, mẹ cần nhập viện ngay để được theo dõi huyết áp, siêu âm và truyền dịch cấp cứu kịp thời.
3. Thai máy giảm hoặc mất đột ngột
Cử động thai là “ngôn ngữ” phản ánh tình trạng sức khỏe của thai nhi. Nếu trong 12 giờ, mẹ không cảm nhận được cử động thai hoặc thai đạp yếu bất thường, cần kiểm tra tim thai ngay. Giảm cử động thai có thể là dấu hiệu thiếu oxy thai, suy thai mạn tính hoặc dây rốn quấn cổ.
TS. Nguyễn Xuân Xã nhấn mạnh: Không nên chờ sang ngày hôm sau mới đi khám. Việc can thiệp chậm chỉ vài giờ có thể ảnh hưởng đến tính mạng của thai nhi.
4. Đau đầu dữ dội, hoa mắt, phù nề và tăng huyết áp
Ba triệu chứng này thường xuất hiện trong tiền sản giật – một biến chứng nguy hiểm của thai kỳ. Mẹ bầu có thể thấy sưng mặt, phù tay chân, đặc biệt vào buổi sáng, kèm đau vùng thượng vị hoặc thị lực mờ.
Nguyên nhân là do co thắt mạch máu nhau thai khiến lưu lượng máu đến thai nhi giảm, dẫn đến nguy cơ sinh non hoặc thai chậm phát triển trong tử cung. Khi đó, sản phụ cần được nhập viện để theo dõi huyết áp, xét nghiệm nước tiểu và dùng thuốc hạ áp theo hướng dẫn của bác sĩ.
5. Sốt cao hoặc nhiễm trùng kéo dài
Thân nhiệt mẹ tăng cao có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của phôi thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu. Nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi hoặc cúm nặng đều tiềm ẩn nguy cơ sảy thai và dị tật thai nhi.
Giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn khuyến nghị: Mẹ bầu tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh, hạ sốt khi chưa có chỉ định. Một số loại thuốc có thể gây độc cho thai nhi hoặc ảnh hưởng thần kinh thai.
6. Phù chân, mặt, tay đi kèm tiểu ít
Phù nhẹ cuối thai kỳ là sinh lý bình thường, nhưng nếu phù xuất hiện sớm, kèm tiểu ít, đau đầu, chóng mặt, có thể là biểu hiện của nhiễm độc thai nghén hoặc suy thận thai kỳ. Cần đo huyết áp và xét nghiệm protein niệu để loại trừ tiền sản giật.
7. Ra dịch âm đạo có mùi hôi, ngứa hoặc rỉ ối
Dịch âm đạo trong, không mùi là bình thường. Nhưng nếu ra dịch vàng, xanh, có mùi tanh hôi, kèm ngứa rát, đó là dấu hiệu viêm nhiễm âm đạo – yếu tố có thể gây vỡ ối sớm hoặc sinh non.
Trường hợp rỉ ối, dù ít, cần đến bệnh viện để xét nghiệm Nitrazine, đánh giá nguy cơ nhiễm khuẩn màng ối. Thai phụ nên tránh quan hệ tình dục và giữ vệ sinh sạch sẽ trong suốt thai kỳ.
8. Khó thở, tức ngực, nhịp tim nhanh
Khi mang thai, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu nuôi thai nhi. Tuy nhiên, nếu mẹ cảm thấy khó thở dữ dội, đau ngực lan vai hoặc hồi hộp kéo dài, đây có thể là biểu hiện của thiếu máu nặng hoặc bệnh lý tim mạch thai kỳ.
TS. Nguyễn Xuân Xã phân tích, trong nhiều ca sản cấp cứu, tình trạng suy tim không được phát hiện sớm khiến thai phụ đột ngột ngừng tuần hoàn khi chuyển dạ. Vì vậy, phụ nữ có tiền sử bệnh tim cần được quản lý thai nghén tại tuyến chuyên khoa tim mạch sản.
9. Đau, rát khi tiểu hoặc nước tiểu có máu
Nhiễm khuẩn tiết niệu rất phổ biến ở thai phụ do tử cung lớn chèn ép bàng quang. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến viêm thận – bể thận cấp, gây sốt, đau lưng và dọa sinh non. Khi có dấu hiệu tiểu buốt, tiểu máu, mẹ nên làm xét nghiệm nước tiểu và siêu âm hệ tiết niệu.
10. Buồn nôn và nôn nhiều không kiểm soát
Ốm nghén nhẹ là bình thường, nhưng nếu mẹ nôn liên tục, không ăn uống được, sút cân, mất nước – có thể là nôn nghén nặng (hyperemesis gravidarum). Trường hợp này cần nhập viện để truyền dịch, bổ sung điện giải và vitamin B6, tránh tình trạng rối loạn chuyển hóa ảnh hưởng đến thai nhi.
11. Thai quá ngày dự sinh nhưng chưa chuyển dạ
Nếu thai quá 41 tuần mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ, bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi tim thai và chỉ số nước ối để đánh giá nguy cơ thai già tháng. Thai nhi trong tử cung quá lâu có thể suy dinh dưỡng hoặc hít phải phân su, gây ngạt khi sinh. Việc chủ động theo dõi sát giúp lựa chọn thời điểm can thiệp an toàn nhất.
12. Cảm giác mệt mỏi cực độ, ngất hoặc chảy máu chân răng
Thiếu máu do thiếu sắt rất thường gặp ở phụ nữ mang thai. Khi lượng hemoglobin giảm, mẹ bầu dễ mệt, hoa mắt, khó thở và có thể ngất. Ngoài chế độ ăn giàu sắt, việc bổ sung viên sắt và acid folic theo hướng dẫn bác sĩ là cần thiết để phòng ngừa thiếu máu thai kỳ.
Theo dõi sát sao để bảo vệ mẹ và bé
Theo TS. Nguyễn Xuân Xã, chăm sóc thai kỳ không chỉ dừng ở việc khám định kỳ mà còn ở khả năng lắng nghe cơ thể. Mỗi triệu chứng bất thường đều là lời cảnh báo quan trọng. Việc trì hoãn thăm khám có thể khiến thai phụ đối mặt với những biến chứng nguy hiểm như băng huyết, tiền sản giật hoặc suy thai cấp.
Các giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn cũng khuyến cáo thai phụ cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ, tiêm phòng đầy đủ, duy trì chế độ ăn giàu dinh dưỡng, ngủ đủ giấc và hạn chế stress. Khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, hãy đến bệnh viện chuyên khoa sản – nơi có đầy đủ trang thiết bị để chẩn đoán và xử trí kịp thời.
Tóm lại, việc nhận diện sớm các dấu hiệu nguy hiểm trong thai kỳ là yếu tố sống còn để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con. Chủ động thăm khám, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi sát những thay đổi của cơ thể sẽ giúp mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn và trọn vẹn.
