Đa ối khi mang thai: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử trí an toàn

Trong thai kỳ, nước ối giữ vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, khi lượng nước ối vượt mức bình thường – còn gọi là đa ối – tình trạng này không chỉ gây khó chịu cho mẹ bầu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe của cả Mẹ và Bé. 

Đa ối là gì?

Đa ối là tình trạng lượng nước ối vượt quá 2.000 ml. Bình thường, nước ối bắt đầu hình thành từ tuần thai thứ 12, tăng dần đến khoảng 1 lít ở tuần 37 và giảm xuống còn 0,5 lít khi thai đủ 40 tuần. Nếu vượt ngưỡng an toàn, tử cung sẽ căng to, gây chèn ép lên các cơ quan khác và có thể ảnh hưởng đến tính mạng thai nhi.

Không chỉ là “môi trường sống” của bé, nước ối còn chứa dinh dưỡng, kháng khuẩn, bảo vệ thai nhi khỏi chấn thương, duy trì nhiệt độ ổn định và hỗ trợ phát triển phổi. Vì vậy, đa ối là một dấu hiệu cảnh báo mẹ bầu cần được theo dõi y tế sát sao.

Triệu chứng của đa ối

Đa ối thường diễn tiến âm thầm và nhiều thai phụ chỉ phát hiện khi đi khám thai định kỳ. Một số trường hợp, nước ối tăng nhanh khiến mẹ bầu khó thở, bụng căng bất thường, đau tức, thậm chí phù toàn thân. Khi thăm khám, bác sĩ thường nhận thấy tử cung lớn hơn tuổi thai, tim thai nghe xa xăm và khó sờ được các phần thai.

Trong tình huống cấp tính, đa ối có thể làm mẹ bầu đột ngột mệt mỏi, nhịp tim nhanh, gây lo lắng và căng thẳng kéo dài – điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, cũng như quá trình giáo dục trẻ thơ sau này nếu không được xử trí kịp thời.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh: “Khám thai định kỳ và tầm soát đường huyết từ sớm là chìa khóa giúp phát hiện kịp thời đa ối. Phát hiện sớm không chỉ bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu mà còn giảm thiểu biến chứng nguy hiểm cho thai nhi, từ đó tạo nền tảng phát triển tốt nhất cho trẻ sau khi chào đời”.

Nguyên nhân và đối tượng nguy cơ

Đa ối có thể xuất phát từ nhiều yếu tố. Ở mẹ bầu, nguyên nhân thường gặp là đái tháo đường thai kỳ, bất đồng nhóm máu, nhiễm virus như Rubella. Ở thai nhi, dị tật hệ thần kinh, bất thường đường tiêu hóa hoặc bất thường nhiễm sắc thể đều có thể dẫn đến tình trạng này.

Đối tượng có nguy cơ cao gồm mẹ mắc tiểu đường, mang song thai, đa thai hoặc có tiền sử sinh con dị tật bẩm sinh. Với nhóm nguy cơ này, việc thăm khám thai đều đặn và kiểm tra chỉ số ối qua siêu âm là vô cùng quan trọng.

Chẩn đoán và phòng ngừa đa ối

Chẩn đoán đa ối chủ yếu dựa vào siêu âm, với chỉ số ối AFI từ 25 cm trở lên. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm dung nạp đường huyết, xét nghiệm nhóm máu hay sàng lọc dị tật bẩm sinh.

Để phòng ngừa, mẹ bầu cần:

• Quản lý thai kỳ chặt chẽ, tuân thủ lịch khám thai.
• Kiểm soát đường huyết, đặc biệt ở giai đoạn từ 24 – 28 tuần.
• Thực hiện các xét nghiệm sàng lọc di truyền và hình thái học để phát hiện sớm bất thường.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, kết hợp nghỉ ngơi và vận động nhẹ nhàng để ổn định sức khỏe.

Điều trị đa ối và khuyến nghị từ chuyên gia

Việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh. Với trường hợp nhẹ, bác sĩ thường chỉ định nghỉ ngơi, theo dõi và điều chỉnh chế độ ăn. Với tình trạng nặng, thai phụ có thể cần nhập viện, dùng thuốc lợi tiểu, kiểm soát đường huyết hoặc hút bớt dịch ối khi cần thiết.

Theo giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn: “Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát đa ối. Hạn chế đồ ngọt, tăng cường rau xanh và theo dõi cân nặng hợp lý giúp mẹ bầu ổn định đường huyết, giảm nguy cơ biến chứng. Đây là giải pháp an toàn, hiệu quả để bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé”.

Đa ối là biến chứng thai kỳ nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến cả mẹ bầu và thai nhi nếu không được phát hiện sớm. Chủ động khám thai định kỳ, duy trì lối sống khoa học và lắng nghe khuyến nghị từ bác sĩ sẽ giúp mẹ bầu an tâm hơn trong hành trình mang thai, đồng thời tạo điều kiện tốt nhất để trẻ thơ phát triển khỏe mạnh ngay từ khi còn trong bụng mẹ.