Tiêm vaccine trễ lịch hẹn có sao không?
Việc tiêm vaccine đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, tiêm vaccine trễ lịch hẹn làm giảm hiệu quả không?
Cần đưa trẻ đi tiêm vaccine đúng lịch để đạt hiệu quả tối ưu phòng bệnh
1. Tiêm vaccine trễ lịch hẹn có sao không?
Mọi khuyến cáo đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêm vaccine đúng lịch cho trẻ. Tuy nhiên, tăng khoảng cách giữa các mũi tiêm cơ bản hoặc tiêm nhắc lại không được chứng minh làm giảm hiệu quả của vaccine. Tuyệt đối cần tiếp tục tiêm ngay khi có thể nếu trẻ không thể tuân thủ lịch do các lý do như tình trạng sức khỏe không đảm bảo, thiếu hụt vaccine, hoặc vấn đề khác.
Quy tắc chung khi trẻ bị trễ lịch tiêm phòng là tiếp tục tiêm ngay khi trẻ có thể đến nơi tiêm chủng. Việc trễ lịch tiêm vaccine không đòi hỏi phải bắt đầu lại từ đầu nếu trẻ vẫn nằm trong độ tuổi được đề xuất tiêm với các thành phần tương ứng trong vaccine phối hợp.
Ví dụ, tuổi tối đa để tiêm vaccine phòng viêm màng não do Haemophilus influenzae type b (HIB) là 5 tuổi, và để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh, trẻ cần nhận đủ số liều vaccine trong độ tuổi này.
Việc tuân thủ đúng lịch tiêm lại các mũi vaccine là quan trọng, vì sau khi hoàn thành số liều cơ bản, kháng thể tạo ra sẽ bảo vệ cơ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Đối với một số loại vaccine, mức kháng thể này có thể giảm đi theo thời gian, làm cho hệ miễn dịch trẻ không đủ mạnh để chống lại các tác nhân gây bệnh. Do đó, việc tiêm lại giúp củng cố khả năng bảo vệ của hệ miễn dịch.
Dược sĩ Cao đẳng Dược cho biết các loại vaccine như vaccine bạch hầu, ho gà, uốn ván, vaccine phòng viêm màng não (HIB), vaccine phòng thủy đậu, vaccine phòng bại liệt, vaccine phòng phế cầu… đều cần phải được tiêm lại theo đúng lịch trình. Thời gian giữa các liều tiêm lại phụ thuộc vào khuyến cáo của nhà sản xuất và kết quả thử nghiệm lâm sàng cho từng loại vaccine.
2. Tiêm vaccine cho trẻ sớm hơn so với lịch hẹn không?
Có thể tiêm vaccine cho trẻ sớm hơn so với lịch hẹn không? Nói chung, đa phần các tình huống đều yêu cầu duy trì khoảng cách giữa các mũi vaccine theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Việc rút ngắn khoảng cách giữa hai liều vaccine dưới mức tối thiểu có thể dẫn đến sự tương tác giữa phản ứng của cơ thể với vaccine mới và kháng thể bảo vệ của cơ thể từ các lần tiêm trước đó. Kết quả của điều này có thể làm giảm đáng kể hiệu quả và khả năng bảo vệ của vaccine.
Quy định về khoảng cách tối thiểu giữa các liều vaccine thay đổi tùy thuộc vào từng loại vaccine.
Mũi tiêm nhắc lại sẽ giúp tăng cường hiệu quả bảo vệ của hệ miễn dịch
Không có quy định về khoảng cách tối thiểu giữa các mũi vaccine khác loại, tuy nhiên, có quy định về khoảng cách tối thiểu giữa các mũi vaccine cùng loại. Ví dụ, đối với vaccine phòng bạch hầu – ho gà – uốn ván (DTP), khoảng cách tối thiểu giữa 3 liều cơ bản là 4 tuần.
Điều dưỡng viên tại Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biết với các loại vaccine sống sởi – quai bị – rubella – thủy đậu – lao – bại liệt dạng uống (OPV), nếu không được tiêm cùng lúc, thì cần phải có khoảng cách ít nhất 4 tuần giữa chúng. Trong một số trường hợp đặc biệt, quyết định về việc tiêm sớm cho trẻ hay không sẽ được bác sĩ lâm sàng xem xét và đưa ra.
3. Có thể chuyển đổi giữa các dạng vaccine trong lịch tiêm chủng không?
Do có sự đa dạng về nguồn gốc sản xuất và tên gọi khác nhau của các vaccine, cũng như sự biến đổi trong phối hợp giữa chúng. Ví dụ, vaccine 5 trong 1 hiện đang có nhiều biến thương mại khác nhau trên thị trường. Một số thành phần chủ yếu của vaccine 5 trong 1 bao gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà và HIB. Sự khác biệt giữa các dạng vaccine 5 trong 1 thường xuất hiện ở thành phần vaccine thứ 5, có thể là vaccine phòng bại liệt hoặc vaccine phòng viêm gan B.
Do đó, để đảm bảo hiệu quả bảo vệ toàn diện cho trẻ khỏi mọi bệnh trong lịch tiêm chủng, không nên chuyển đổi sang loại vaccine khác sau khi đã tiêm loại 5 trong 1. Trong trường hợp cần thiết phải chuyển đổi, các điều cần lưu ý bao gồm:
Nếu loại vaccine mới không bao gồm thành phần chống viêm gan B, trẻ cần được tiêm thêm một liều vaccine viêm gan B riêng.
Nếu loại vaccine mới không chứa thành phần chống bại liệt, trẻ cần uống thêm một liều vaccine bại liệt (OPV).
Ngoài ra, cần lưu ý đến sự khác biệt về thành phần kháng nguyên giữa các loại vaccine ho gà tùy thuộc vào loại vaccine 5 trong 1. Có thể là vaccine ho gà toàn bào (chứa toàn bộ kháng nguyên từ vi khuẩn ho gà đã được bất hoạt) hoặc vaccine ho gà không chứa bào (chỉ chứa một số kháng nguyên cụ thể của ho gà). Dựa trên khuyến nghị của WHO, nên duy trì việc sử dụng một loại vaccine ho gà nhất định trong toàn bộ lịch trình tiêm chủng của trẻ.
Nguồn: giaoductretho.net cập nhật và chia sẻ
