Bệnh thủy đậu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm phổ biến, thường gặp ở trẻ em và có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Hiểu rõ triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé trong mùa dịch bệnh.

Bệnh thủy đậu là gì?

Thủy đậu, hay còn gọi là trái rạ, là bệnh truyền nhiễm do virus varicella-zoster gây ra. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể mắc, thậm chí có nguy cơ gặp biến chứng nặng hơn. Các nốt mụn nước phỏng rộp trên da là dấu hiệu điển hình, tuy nhiên thủy đậu cũng có thể ảnh hưởng đến niêm mạc, gây đau rát và khó chịu.

Triệu chứng và diễn tiến của bệnh

Thủy đậu trải qua ba giai đoạn rõ rệt. Giai đoạn ủ bệnh kéo dài từ 10–21 ngày, người bệnh thường không có triệu chứng hoặc chỉ mệt mỏi, sốt nhẹ giống cảm cúm. Sang giai đoạn toàn phát, các nốt phát ban nhanh chóng phát triển thành mụn nước chứa dịch, nổi dày khắp cơ thể. Tình trạng này thường đi kèm sốt cao, đau nhức, mất ngủ và chán ăn.

Ở trẻ em, thủy đậu thường nhẹ hơn, nhưng người lớn có thể gặp nhiều đợt bùng phát mụn nước cùng lúc, khiến tổn thương trên da đa dạng từ mụn phỏng, mụn mủ đến đóng vảy. Giai đoạn phục hồi diễn ra sau 7–10 ngày, khi các nốt bắt đầu khô và bong vảy.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh: “Phát hiện sớm triệu chứng thủy đậu giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não hay nhiễm trùng da. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý vì bệnh có thể để lại sẹo vĩnh viễn nếu trẻ gãi nhiều hoặc chăm sóc không đúng cách”.

Nguyên nhân và đối tượng nguy cơ

Virus varicella-zoster lây lan rất nhanh qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với dịch từ mụn nước. Trẻ em dưới 12 tuổi, phụ nữ mang thai và những người chưa từng tiêm vắc-xin là nhóm nguy cơ cao.

Ngoài ra, những người có hệ miễn dịch suy yếu do mắc bệnh mạn tính hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị lây nhiễm hơn. Đặc biệt, người lớn chưa từng mắc thủy đậu thường bị nặng hơn và dễ gặp biến chứng, điều này khiến việc nâng cao nhận thức cộng đồng và giáo dục trẻ thơ về chăm sóc sức khỏe càng quan trọng.

Chẩn đoán và điều trị thủy đậu

Bác sĩ thường chẩn đoán thủy đậu dựa trên triệu chứng lâm sàng đặc trưng là các nốt mụn nước phỏng rộp. Trong một số trường hợp phức tạp, xét nghiệm dịch nốt phỏng hoặc huyết thanh học có thể được sử dụng để xác định virus.

Điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và phòng ngừa biến chứng. Người bệnh được khuyên nghỉ ngơi, uống nhiều nước, hạ sốt bằng paracetamol và giữ vệ sinh da để tránh nhiễm trùng. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus acyclovir.

Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết: “Điều quan trọng là cha mẹ không nên tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc bôi không rõ nguồn gốc cho trẻ. Thay vào đó, cần tham khảo ý kiến bác sĩ, kết hợp dinh dưỡng hợp lý để tăng sức đề kháng và giúp bệnh nhanh hồi phục”.

Phòng ngừa bệnh thủy đậu

Hiện nay, tiêm vắc-xin thủy đậu được xem là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, có thể áp dụng cho trẻ từ 12 tháng tuổi và cả người lớn chưa từng mắc bệnh. Bên cạnh đó, việc giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh cũng giúp hạn chế lây lan.

Ở trường học và môi trường đông người, giáo dục trẻ thơ về thói quen vệ sinh và phòng bệnh là nền tảng quan trọng để ngăn chặn dịch bùng phát.

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Việc tiêm phòng, giữ vệ sinh cá nhân và nâng cao kiến thức về sức khỏe cho cộng đồng sẽ góp phần bảo vệ Mẹ và Bé khỏi những biến chứng đáng tiếc.