Sốt virus ở trẻ sơ sinh: Nhận biết, chăm sóc và phòng ngừa đúng cách
Sốt virus ở trẻ sơ sinh là vấn đề khiến nhiều cha mẹ lo lắng, nhất là khi trẻ sốt cao, quấy khóc, bỏ bú. Hiểu đúng nguyên nhân và chăm sóc khoa học sẽ giúp trẻ nhanh hồi phục, bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé toàn diện.
Sốt virus ở trẻ sơ sinh là gì?
Sốt virus ở trẻ sơ sinh là phản ứng của cơ thể trước sự tấn công của virus. Khi bị nhiễm, hệ miễn dịch của trẻ – vốn còn non yếu – sẽ tăng thân nhiệt để ngăn virus sinh sôi. Những tác nhân gây bệnh phổ biến gồm Adenovirus, Enterovirus, Coxsackie hoặc Myxovirus.
Các virus này thường lây qua đường hô hấp, dịch tiết mũi họng hoặc qua tay và đồ vật bị nhiễm bẩn. Trẻ sơ sinh dễ mắc bệnh khi thời tiết giao mùa hoặc khi tiếp xúc với người đang ốm. Trong nhiều trường hợp, sốt là dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang chống lại mầm bệnh, song nếu sốt quá cao, kéo dài hoặc kèm co giật, trẻ cần được khám ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.
TS. Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh nhận định: “Phản ứng sốt ở trẻ sơ sinh là biểu hiện miễn dịch tự nhiên, tuy nhiên cha mẹ không nên chủ quan. Bất kỳ cơn sốt nào vượt quá 38,5°C đều cần được theo dõi kỹ và can thiệp y tế sớm, đặc biệt là trong tuần đầu sau sinh”.
Nguyên nhân gây sốt virus ở trẻ sơ sinh
Nguyên nhân chủ yếu là do virus xâm nhập cơ thể khi hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện. Hệ miễn dịch non yếu khiến trẻ chưa đủ khả năng tạo kháng thể để tiêu diệt mầm bệnh, dẫn đến thân nhiệt tăng cao.
Ngoài ra, môi trường sống bí bách, thiếu vệ sinh hoặc thay đổi thời tiết đột ngột cũng khiến trẻ dễ mắc bệnh. Khi niêm mạc mũi họng bị khô, virus dễ dàng xâm nhập và nhân lên nhanh chóng. Việc tiếp xúc gần với người đang ho, hắt hơi hay hôn trẻ cũng là con đường lây truyền phổ biến mà nhiều phụ huynh thường bỏ qua.
Một yếu tố khác cần lưu ý là vệ sinh đồ dùng của trẻ. Bình sữa, núm ti, chăn gối nếu không được tiệt trùng thường xuyên có thể trở thành “ổ virus” vô hình. Vì vậy, việc chăm sóc trẻ sơ sinh phải gắn liền với vệ sinh sạch sẽ và môi trường thông thoáng.
Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị sốt virus
Trẻ sơ sinh bị sốt virus thường khởi phát đột ngột với nhiệt độ cơ thể tăng cao, có thể lên đến 39–40°C. Trẻ mệt mỏi, bỏ bú, ngủ li bì hoặc quấy khóc nhiều hơn bình thường. Một số biểu hiện khác như đau nhức người, tiêu chảy nhẹ, phát ban đỏ hoặc chướng bụng cũng có thể xuất hiện.
Đặc biệt, ban đỏ là dấu hiệu dễ nhận biết nhất. Sau 2–3 ngày sốt, trên da trẻ có thể nổi mẩn đỏ nhỏ, không ngứa, không đau và tự biến mất sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu ban lan rộng, trẻ lờ đờ, nôn trớ hoặc co giật, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để loại trừ các bệnh nguy hiểm như viêm màng não hoặc nhiễm khuẩn huyết.
Khi khám, bác sĩ thường đo thân nhiệt, kiểm tra da, hô hấp và tim mạch của trẻ, đồng thời có thể chỉ định xét nghiệm máu hoặc nước tiểu để xác định chính xác nguyên nhân. Việc chẩn đoán sớm giúp tránh nhầm lẫn giữa sốt virus ở trẻ sơ sinh và các bệnh lý khác như nhiễm khuẩn, viêm phổi, viêm tai giữa.
Cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị sốt virus tại nhà
Theo khuyến nghị của Giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn, việc chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng giúp trẻ nhanh hồi phục, giảm biến chứng và bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé.
Cha mẹ nên theo dõi thân nhiệt của trẻ bằng nhiệt kế ở nách – đây là vị trí cho kết quả an toàn và chính xác nhất. Nếu thân nhiệt trên 38,5°C, có thể dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh hoặc kết hợp thuốc dân gian chưa kiểm chứng.
Trong thời gian trẻ bị sốt, cần đảm bảo trẻ được bú mẹ đầy đủ để tránh mất nước. Sữa mẹ không chỉ giúp bù nước mà còn cung cấp kháng thể tự nhiên giúp cơ thể chống lại virus hiệu quả hơn. Ngoài ra, cha mẹ nên mặc cho trẻ quần áo mỏng, thoáng mát, lau người bằng khăn ấm (không dùng nước lạnh) để hạ thân nhiệt nhẹ nhàng.
Nếu trẻ vẫn quấy khóc, co giật, bỏ bú hoặc sốt không giảm sau 24 giờ, cần đưa đến bệnh viện ngay. Tuyệt đối không ủ ấm hay chườm rượu – những cách dân gian sai lầm có thể khiến nhiệt độ cơ thể trẻ tăng cao, dẫn đến co giật nguy hiểm.
Phòng ngừa sốt virus
Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé. Cha mẹ có thể giảm thiểu nguy cơ mắc sốt virus ở trẻ sơ sinh bằng việc duy trì môi trường sống trong lành, hạn chế tiếp xúc với người bệnh và đảm bảo vệ sinh cá nhân.
Người chăm sóc nên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi chạm vào trẻ. Đồ dùng như bình sữa, ti giả, khăn tắm cần được tiệt trùng mỗi ngày. Phòng ngủ phải được thông thoáng, nhiệt độ ổn định, tránh ẩm mốc.
Đối với mẹ đang cho con bú, chế độ dinh dưỡng cũng rất quan trọng. Mẹ nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin A, C, D và kẽm – những chất tăng cường miễn dịch tự nhiên cho trẻ qua sữa mẹ. Rau ngót, cà rốt, cam, bưởi hay gan động vật là những lựa chọn tốt. Đồng thời, hạn chế đồ uống có cồn, chất kích thích hoặc thực phẩm chế biến sẵn.
Vào thời điểm giao mùa, cần đặc biệt chú ý giữ ấm cho trẻ khi trời lạnh và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột khi ra ngoài. Khi trẻ có biểu hiện hắt hơi, sổ mũi, cần theo dõi sát sao để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
TS. Nguyễn Xuân Xã khuyến cáo thêm: “Việc phòng ngừa bệnh ở trẻ sơ sinh phải bắt đầu từ cha mẹ. Khi người lớn chủ động giữ vệ sinh, đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên, khả năng trẻ bị lây nhiễm virus giảm đáng kể. Môi trường an toàn là nền tảng vững chắc để nuôi dưỡng trẻ khỏe mạnh ngay từ những tháng đầu đời”.
Sốt virus ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử lý đúng. Cha mẹ cần bình tĩnh, theo dõi thân nhiệt thường xuyên, cho trẻ bú đủ, giữ môi trường sạch và đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường.
Một chế độ chăm sóc toàn diện không chỉ giúp trẻ vượt qua cơn sốt an toàn mà còn là nền tảng xây dựng sức đề kháng bền vững – nền móng cho sức khỏe Mẹ và Bé khỏe mạnh dài lâu.
