Cảm cúm ở trẻ em: Nhận biết sớm để bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé

Cảm cúm ở trẻ em là bệnh hô hấp dễ lây lan, thường bùng phát vào mùa lạnh. Dù đa số trường hợp nhẹ, song nếu chủ quan, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe Mẹ và Bé. 

Cảm cúm ở trẻ em là gì?

Cảm cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus cúm (thường là cúm A hoặc cúm B) gây ra. Trẻ nhỏ, nhất là dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ mắc và tái phát nhiều lần.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh, cảm cúm ở trẻ không chỉ ảnh hưởng đến hô hấp mà còn tác động đến sức khỏe tổng thể của trẻ thơ. Trẻ em bị cúm thường mệt mỏi, chán ăn và dễ rối loạn tiêu hóa. Nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể làm suy giảm sức đề kháng lâu dài, gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và trí tuệ.

Cảm cúm lây lan qua đường nào?

Virus cúm lây qua đường hô hấp, chủ yếu bằng giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Ngoài ra, virus còn có thể bám trên bề mặt đồ chơi, tay nắm cửa, ly cốc… Khi trẻ chạm vào rồi đưa tay lên mũi, miệng, mắt, virus dễ dàng xâm nhập cơ thể.

Do đặc điểm sinh hoạt tập thể, các cơ sở giáo dục trẻ thơ như nhà trẻ, mẫu giáo là nơi bệnh cúm lây lan nhanh nhất. Vì vậy, vệ sinh môi trường và rèn luyện thói quen sinh hoạt sạch sẽ cho trẻ là yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe Mẹ và Bé.

Dấu hiệu nhận biết cảm cúm ở trẻ

Sau 1–4 ngày ủ bệnh, trẻ thường có biểu hiện: sốt cao, ớn lạnh, đau đầu, ho khan, sổ mũi, mệt mỏi, biếng ăn. Một số trẻ có thể nôn, tiêu chảy hoặc đau cơ.

Điểm khác biệt giữa cảm cúm và cảm lạnh là cúm khiến trẻ sốt cao và mệt mỏi hơn nhiều, dễ dẫn đến biến chứng viêm phổi, viêm phế quản nếu cha mẹ tự ý điều trị tại nhà.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

Bác sĩ thường căn cứ vào triệu chứng lâm sàng, kết hợp xét nghiệm dịch mũi – họng để xác định chủng virus. Trong trường hợp nặng, có thể chỉ định chụp X-quang phổi hoặc xét nghiệm máu.

Theo Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, điều trị cảm cúm ở trẻ cần chú trọng cân bằng giữa thuốc và chế độ chăm sóc. Đa số trẻ chỉ cần nghỉ ngơi, uống đủ nước và dùng thuốc hạ sốt đúng liều. Không nên tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc kháng virus khi chưa có chỉ định bác sĩ. Điều quan trọng nhất là theo dõi sát thân nhiệt, dinh dưỡng và giấc ngủ của trẻ để phục hồi sức khỏe tự nhiên.

Ngoài ra, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ thực phẩm giàu vitamin C, rau xanh, trái cây tươi để tăng cường hệ miễn dịch.

Biến chứng nguy hiểm của cảm cúm ở trẻ

Nếu không điều trị đúng cách, cảm cúm có thể gây:

• Viêm phổi, viêm tai giữa, viêm phế quản;
• Viêm cơ tim, viêm não, co giật do sốt cao;
• Mất nước, suy hô hấp ở trẻ có bệnh nền.

Trẻ dưới 2 tuổi hoặc mắc bệnh mãn tính như hen, tim bẩm sinh cần đặc biệt theo dõi.

Cách phòng ngừa cảm cúm hiệu quả

Phòng bệnh hơn chữa bệnh – nguyên tắc này đặc biệt đúng trong chăm sóc sức khỏe Mẹ và Bé. Các chuyên gia khuyến nghị:

• Tiêm vắc xin cúm đầy đủ cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi chơi.
• Hướng dẫn trẻ che miệng khi ho, hắt hơi, tránh dùng chung khăn, ly cốc.
• Giữ ấm cơ thể, nhất là vùng cổ, ngực, bàn chân khi trời lạnh.
• Hạn chế cho trẻ đến nơi đông người trong mùa cúm.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã nhấn mạnh việc giáo dục trẻ thơ ý thức giữ gìn vệ sinh, rửa tay, đeo khẩu trang khi ra ngoài là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để phòng bệnh. Đồng thời, cha mẹ cũng cần nâng cao hiểu biết về chăm sóc sức khỏe Mẹ và Bé để chủ động bảo vệ cả gia đình.

Khi nào nên đưa trẻ đến bác sĩ?

Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu:

• Sốt trên 39°C không hạ sau khi dùng thuốc;
• Khó thở, rút lõm lồng ngực;
• Mệt mỏi, li bì, co giật hoặc nôn nhiều;
• Bỏ ăn, tiểu ít, môi khô.

Cảm cúm ở trẻ em là bệnh thường gặp nhưng không thể xem nhẹ. Sự chủ động trong phòng ngừa, điều trị và giáo dục sức khỏe Mẹ và Bé đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ con trẻ. Khi cha mẹ nắm vững kiến thức và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, trẻ sẽ có một nền tảng thể chất và tinh thần khỏe mạnh để phát triển toàn diện.